به نام خداوند جان و خرد
تعریف بیماری و عوارض
سرطان تقسیم و تولید غیرطبیعی سلول‌هاست که می‌تواند در بدن گسترش یابد. معمولاً یک بیماری تلقی می‌گردد که بیش از 100 نوع مختلف را شامل می‌شود. تخمین زده‌شده است که حدود 50 تا 70 درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان با کاهش رفتارهای پرخطر قابل‌پیشگیری می‌باشد. میزان سرطان در مردان بالاتر از زنان است .
عوامل بوجودآورنده
عوامل تغذیه‌ای، مسئول تقریباً 30 تا 40 درصد از سرطان‌ها می‌باشد که به‌عنوان دومین عامل اصلاح‌پذیر در پیشگیری از سرطان شناخته‌شده است. شواهد نشان می دهد که مرگ ناشی از سرطان، به تغذیه و شیوه زندگی نظیر رژیم ناکافی، عدم فعالیت فیزیکی، مصرف الکل، اضافه‌وزن و چاقی نسبت داده می‌شود. چاقی عامل مهمی برای سرطان محسوب می‌شود و همچنین خطر پیشرفت و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان را افزایش می‌دهد. ارتباط میان وزن بدن و شاخص توده بدنی با برخی سرطان‌ها نظیر سرطان مری، پانکراس، کیسه صفرا، کبد، سینه، کلیه و... به‌طور گسترده موردمطالعه قرارگرفته است که این مطالعات رابطه مثبتی را نشان می‌دهد. افراد چاق و دچار اضافه‌وزنی که سرطان آن‌ها درمان شده است در معرض خطر عود مجدد و عوارض پس از جراحی سرطان‌های دیگر، بیماری قلبی و دیابت می‌باشند. فعالیت فیزیکی منظم به‌ویژه در زنان و افراد مسن‌تر خطر مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد
نحوه تشخیص
ارزیابی علائم سرطان در مراحل ابتدایی ضروری می‌باشد. بسیاری از علائم زودرس سرطان، توانایی خوردن و هضم و جذب فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم هشدار سرطان این‌گونه توصیف می‌شود:
تغییر در عادات مثانه‌ای و روده‌ای
زخمی که بهبود نمی‌یابد
خونریزی یا ترشحات غیرطبیعی
افزایش ضخامت یا وجود توده در سینه یا هر قسمت دیگر
مشکل در بلع و جوییدن
تغییرات قابل‌ملاحظه در زگیل و خال‌ها
سرفه یا گرفتگی صدا
راه‌های درمان
رادیوتراپی برای درمان کنترل و تسکین سرطان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
فعالیت فیزیکی جزو مهمی از درمان سرطان محسوب می‌شود که به افزایش قدرت سیستم ایمنی هم کمک می‌کند.
تغذیه می‌تواند فرایند سرطان‌زایی را درهر مرحله تغییر دهد.
پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز به‌منظور معالجه برخی از بیماری‌های بدخیم خونی ویژه ازجمله لوسمی، لنفوما و تومورهای سفت بدخیم انجام می‌گیرد. سلول‌های بنیادی خون‌ساز از مغز استخوان خون محیطی یا خون‌بند ناف منشا می‌گیرند.
رژیم‌درمانی
خوردن مقادیر بیشتری از اسیدهای چرب امگا 3 (غذاهایی نظیر ماهی‌های چرب، گردو، برخی جلبک‌ها) با مصرف نسبت مناسب از اسیدهای چرب امگا 6 (مانند روغن ذرت، روغن آفتابگردان و روغن گلرنگ) می‌تواند خطر سرطان کولون و پروستات را کاهش دهد.
در صورت مصرف گوشت قرمز توصیه می‌شود قسمت‌های لخم تر و قطعات کوچک‌تر انتخاب شود. ماکیان و حبوبات نیز جایگزین‌های مطلوبی محسوب می‌شوند.
فیبر رژیمی در پیشگیری از سرطان سینه در زنان یائسه از طریق مسیرهای غیر استروژنی نقش دارد. میوه‌ها و سبزی‌ها غنی از فیبر، منابع عالی از ویتامین‌ها و املاح هستند. حبوبات دو عدس هردو حاوی فیبر و مواد مغذی باارزشی می‌باشند.
بر اساس مطالعات بر روی امنیت و سرطان‌زایی شیرین‌کننده‌های غیرمغذی مصرف آن‌ها در مقادیر معمول و منطقی ایمن می‌باشد. استویا یک شیرین‌کننده غیرمغذی است که مکمل رژیمی محسوب می‌شود و در محصولات بدون قند استفاده می‌شود.
به‌منظور کاهش خطر سرطان و بهبود کلی سلامتی دریافت غذاهای گیاهی و محدودیت مصرف منابع حیوانی نظیر گوشت قرمز و گوشت و مرغ فرآوری شده توصیه می‌شود.
رژیم‌های حاوی مقادیر بالا از میوه و سبزی که دارای ویتامین c هستند می‌توانند اثر محافظتی در برابر سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، دهانه رحم، ریه و معده داشته باشند.
سویا یک پروتئین گیاهی است که دارای اثر حفاظتی در برابر سرطان سینه است. به‌خصوص اگر قبل ازبزرگسالی مصرف شود. برخلاف این توصیه در زنان، در مردان مبتلابه سرطان‌های حساس به هورمون مانند پروستات مصرف مرتب غذاهای حاوی سویا مفید به نظر می‌رسد.
سعی کنید دروعده های غذایی خود تنوع ایجاد کنید.
مصرف نمک، کافئین، الکل، غذاهای سرخ‌کردنی، گوشت قرمز، نوشابه و ترشیجات را محدود کنید.
مصرف فیبر، غلات، سویا، حبوبات، چای، سیر و ویتامین‌های A،E،C،D توصیه می‌شود.
تمامی سبزی‌ها به‌ویژه انواع سبز و زرد آن احتمالاً از سرطان معده پیشگیری می‌کنند.
مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و رژیم غنی از مواد مغذی توصیه می‌شود (قهوه به سبب دارا بودن منابع زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است اثر محافظتی علیه سرطان داشته باشد)
رژیم سرشار از میوه و سبزی، سویا، گیاه‌های درمانی نظیر زردچوبه، دارچین، چای سبز و قهوه توصیه می‌شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که سطوح بالاتر از ویتامین D با شیوع پایین‌تر سرطان‌های سینه، کولون، تخمدان، کلیه، پانکراس، پروستات و سایر سرطان‌ها ارتباط دارد.
استفاده خودسرانه از مکمل‌های رژیمی (ویتامین‌ها و املاح) جهت پیشگیری از سرطان به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. شواهد حاکی از آن است که این مکمل‌ها می‌توانند دارای اثرات محرک سرطانی باشند. به‌هرحال توصیه می‌شود افراد جهت پیشگیری اولیه و ثانویه از سرطان بایستی ویتامین و املاح موردنیاز خود را از غذاها به دست آورند. برای افراد مبتلابه سرطان هم متخصصین توصیه می‌کنند به دلیل اثر روی شیمی‌درمانی و رادیوتراپی از مصرف این مکمل‌ها اجتناب شود.
درمان دارویی
درمان دارویی در سرطان‌ها شیمی‌درمانی معروف می‌باشد. اثرات تغذیه‌ای رایج در شیمی‌درمانی عبارت‌اند از: خستگی، کاهش اشتها، تغییرات پوست و ریزش مو در مناطق تحت درمان.
در افرادی که درمان‌های ترکیبی (رادیوتراپی و شیمی‌درمانی) بکار برده می‌شود اثر جانبی زودتر و با شدت بیشتری بروز می‌کند. اثرات جانبی رادیوتراپی حدود هفته دوم و سوم پس‌ازآن رخ می‌دهد و طی 2 تا 4 هفته پس از رادیوتراپی اصلاح می‌شود.
بیماران مبتلابه سرطان که تحت شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی قرار دارند بیش از سایر بیماران نیاز به تغذیه سالم و حفظ قوای بدنی دارند تا بتوانند عوارض ناشی از درمان را به‌خوبی تحمل کنند. این بیماران بیش از افراد سالم نیازمند رژیم پرکالری و پرپروتئین می‌باشند.
